- VITREUM
- VITREUMapud Ael. Lamprid. Heliogabalo, c. 19. Aestiva convivia coloribus exhibuit, ut hodie prasinum, vitreum, aliô die, Venetum deinceps exhiberet, semper varie per omnes dies aestivos: Coloris genus, Veneto et prasino affinis; diversi tamen. Et quidem viride remissius et clarius hîc notat, τὸ σατῶδες vel τὸ ὑάλινον, tam ab hera vitro, quam ab illa specie, quâ constant vasa. At sucus ipse herbvae vitri, vel isatidis, quô vestes tinguntur, quôque Britanni olim corpora inficiebant, caeruleum obscuriorem facit colorem, uti diximus, supra voce Glastum et Guesdum: vide plura de hac herba, apud Salmas. ad Solin. p. 254. et seqq. Sic Vitreum, de colore apud Virg. l. 4. Georg. v. 350.——— vitreisque sedilibus omnesAccepêre ————Et ibid. v. 335.——— hyali saturô fucata colore.Ubi Servius, vitreo, ait, viridi, Nymphis apto. Similiter trigonales pilae vitrei coloris erant: unde vitreae dicuntur in veteri Inscr.Ursus togatus, vitreâ qui primus pilâLusi decenter cum meis lusoribus.Aliud quid sonat vitrea Toga, apud Nonium, ut infra videbimus. Alias Vitreum, quod ex vitro est: ut Vitreae quadraturae, quibus bitumine aliisque medicamentis insertis domum induxisse perhibetur Firmus Imperator apud Vopiscum, c. 3. vitreae fenestrae, apud Hieronymum aliosque, e quibus Leo Ostiens. l. 3. c. 27. et 32. Fenestras ———— plumbo simul ac vitro compactis tabulis, ferroque connexis inclusit. Etiam vitreae simpliciter, apud Gregor. Turonens. l. 6. c. 10. item vitria. in lemmate aenigmatis de Speculari, apud Symphosium, annotante Salmasiô,Perspicior penitus, nec luminis arceo visus.Graecis διόπτραι, item ὑέλια, vide supra ubi de fenestris, et voce Specular. Vitrea pocula, alia, de quibus paulo post. Addo saltem Vitreum Caelum, Archimedi olim fabricatum, quod omnes caelestium corporum motiones, itinera, intervalla, proportiones, tantâ arte exhibuit, teste Pappô Alexandrinô, ut totus Orbis eius fabricam fuerit admiratus. Huic Sphaerae tres similes ostentat Musaeum Kircherianum, in Ara Magnetica, quae in Musaei medio ambulacro spectatur. Quarum media et grandior fluitantis humidi. pendulum Orbis teneri globum in centro refert, quae ponderibus ipsa suis librata et motu occulti ducis, magnetis, circa suum centrum, 24. horarum spatia sympathice Angelo, qui in media aqua fixus manet, indiceque, occurrentia sibi horarum intervalla distinguit. Secundus globus, cuius esteriorem superficiem diversis coloribus distincti circuli seu lineae, Solis ac reliquarum Planetarum circumvolutionem diurnam et nocturnam descriminantes referunt. Genius in medio pendulus, ad suae motricis virtutis imperium impiger circumit, sceptrôque in vitreae sphaerae circumferentia, influxum praedominantis Planetae indicat. Tertia sphaera Zodiacum et reliquam orbis siderei lucentem et fixam familiam refert, in cuius itidem medio Genius Magnete, ut prior, fetus, iisdem legibus 24. Meridianorum intervallis totidem horarum spatia, ad quod vis momentum sidera fixa in nostrum Horizontem influentia, ostendit etc. Quae latius videre est apud Georg. de Sepibus in Collegii Rom. Societat. Iesu Musaeo, p. 20. et 21. ipsam vero Arae figuram exhibet Auctor in Arte Magna Lucis et Umbrae. Nec omittenda Vitrea catena, a Lugdunensi quodam fabricata, tantâ subtilitate, ut non frangeretur humi allisa: ut 35 montes, specus, animalia, sui depicta coloribus, iacula item minutissima, ut e cera diceres confecta: currus item cum bobus, qui sub muscae alis occultaretur, quorum meminit Cardanus, de Rerum var. l. 10. c. 52.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.